ดิฉันมีเรื่องขอรบกวนเรียนสอบถามอาจารย์ดังนี้ค่ะ
หญิงชายคู่หนึ่งได้จดทะเบียนสมรสด้วยความจำเป็นทางฐานะครอบครัวของทั้งสองฝ่าย เมื่อประมาณ 2530 โดยไม่ได้อยู่กินฉันท์สามีภรรยากันเลย ต่างฝ่ายต่างแยกกันอยู่ และต่างก็ยอมรับเงื่อนไขในการจดทะเบียนครั้งนั้นร่วมกัน ต่อมาในปี 2543 ฝ่ายชายได้แต่งงานกับหญิงที่รักและได้สร้างครอบครัวพร้อมกับมีบุตรร่วมกัน แต่ไม่สามารถจดทะเบียนร่วมกันได้ โดยในการแต่งงานครั้งนั้นหญิงที่จดทะเบียนด้วยกันรายแรกได้รับรู้และไม่ได้มีข้อเรียกร้องหรือขัดข้องแต่ประการใด ต่อมาเมื่อประมาณปลายปี 2551 ที่ผ่านมา ฝ่ายชายต้องการทำเรื่องหย่าขาดเพื่อทำการจดทะเบียนใหม่ ซึ่งในตอนแรกฝ่ายหญิงรายแรกก็ยินยอมที่จะไปหย่าขาดจากกัน แต่ระหว่างที่นัดวันหย่า ฝ่ายหญิงก็กลับเปลี่ยนใจ และได้กล่าวตำหนิฝ่ายชายว่าไม่รับผิดชอบกับเรื่องต่างๆที่เกิดขึ้น พร้อมกับต้องการเรียกร้องค่าเสียหายเป็นจำนวนเงินที่ฝ่ายชายไม่สามารถหามาให้ได้ ปัจจุบันหญิงรายแรกนั้นยังเป็นโสดอยู่ คำถามคือ
1) การจดทะเบียนสมรสในครั้งนั้น ฝ่ายหญิงไม่ได้เปลี่ยนนามสกุล และ ในปัจจุบันก็ยังคงใช้นางสาวอยู่ ถ้าเป็นเช่นนั้น ทะเบียนสมรสฉบับดังกล่าว จะมีผลทางกฎหมายหรือไม่ ถ้ามี มีอย่างไรบ้าง
2) ถึงแม้การจดทะเบียนมีขึ้น แต่ในทางปฏิบัติแล้ว ทั้งคู่ไม่ได้มีความสัมพันธ์ฉันท์สามีภรรยากันเลย ฝ่ายหญิงรายแรกที่จดทะเบียนนั้น มีสิทธิในการเรียกร้องค่าเสียหายใดๆ จากการหย่าหรือไม่
3) การที่จดทะเบียนสมรส แต่แยกกันอยู่เป็นระยะเวลาเกิน 3 ปีขึ้น ในกรณีนี้ ถือได้ว่า หย่าขาดจากกันในทางกฎหมายหรือไม่ ถ้าเป็นผลเช่นนั้น ฝ่ายชายสามารถจดทะเบียนใหม่ได้เลยหรือไม่
4) ในกรณีนี้ ถ้าฝ่ายชายต้องการหย่า แต่ฝ่ายหญิงไม่ยอม จำเป็นจะต้องมีการฟ้องหย่าหรือไม่
ขอรบกวนอาจารย์ช่วยตอบคำถามหรือให้ข้อแนะนำด้วยนะคะ
ขอขอบพระคุณเป็นอย่างสูง
1. ทะเบียนสมรสนั้นก็ยังมีผลเป็นทะเบียนสมรสที่ถูกต้องอยู่ เพียงแต่ต่างฝ่ายต่างอาจจะไปยื่นคำร้องขอต่อศาลเพื่อให้เพิกถอนการสมรสนั้นเสีย ด้วยเหตุที่ต่างฝ่ายต่างมิได้มีเจตนาที่จะสมรสกัน สำหรับการที่หญิงไม่ได้เปลี่ยนคำนำหน้านามเป็นนาง หรือไม่ได้เปลี่ยนนามสกุลตามสามีนั้น ไม่ได้ทำให้กระทบกระเทือนการสมรสที่จดทะเบียนนั้น เพราะในปัจจุบันหญิงที่สมรสสามารถยังคงใช้นางสาว และใช้นามสกุลของตัวเองได้อยู่
2. ก็ขึ้นอยู่กับว่าเหตุที่เกิดนั้นเป็นการร่วมมือกัน หรือเป็นความฝ่ายของฝ่ายใด ถ้าเป็นการร่วมมือกันก็เรียกค่าเสียหายอะไรไม่ได้
3. การหย่าจะเกิดขึ้นได้ก็ด้วยเหตุที่ไปจดทะเบียนหย่า การไม่ได้อยู่ร่วมกันเป็นเพียงเหตุหนึ่งในการที่จะฟ้องหย่า
4. ก็ถ้าอีกฝ่ายไม่ยอม ก็ต้องฟ้องหย่าน่ะซี