ที่ดินมือเปล่า เป็นภาษาพูด ที่คนไทยใช้เรียกที่ดินที่ไม่มีเอกสารสิทธิ ส่วนใหญ่เป็นที่ดินของรัฐที่คนไปบุกรุก แล้วเอามาขายให้คนมักง่าย ซึ่งคิดเข้าข้างตัวเองว่า ใคร ๆ ก็ทำกันทั้งเมือง ซื้อไว้ก่อนเพราะราคาถูกดี เมื่อซื้อกันมาก ๆ เข้า ก็จะได้รวมตัวกันไปบีบรัฐให้ออกเอกสารสิทธิให้ในภายหลัง บางคนก็สำเร็จ บางคนก็ไม่สำเร็จ นอกจากจะเสียเงินเปล่าแล้วบางทีก็ยังถูกดำเนินคดีฐานบุกรุกที่ป่าสงวนหรือป่าไม้ถาวร  โดยเฉพาะคนที่ซื้อตามแห่เพราะเห็นคนมีชื่อเสียงหรือคนใหญ่คนโตเขาซื้อกันก็เลยยิ่งมั่นใจ แต่ถึงคราวซวย คนมีชื่อเสียงหรือคนใหญ่คนโตนั้นไปเล่นการเมืองเข้า ก็จะมีคู่ต่อสู้ หรือคนไม่ชอบหน้า เปิดเผยให้เป็นข่าวขึ้น ทางราชการก็เลยจำใจต้องไปยึดคืนมา คนที่ซื้อที่ดินแถวเดียวกันก็เลยพลอยโดนยึดคืนไปด้วย  ที่ดินประเภทนี้บางทีก็ซื้อมาตามใบ ภบท.๕  ซึ่งเป็นเพียงใบเสร็จรับเงินของทางราชการซึ่งออกให้เพราะมีคนไปเสียภาษีบำรุงท้องที่ เมื่อรับเงินแล้วก็ออกใบเสร็จรับเงินให้ แบบพิมพ์ใบเสร็จรับเงินดังกล่าว เป็นแบบพิมพ์ที่เรียกว่า ภบท.๕  คนทั่วไปก็นึกเอาเองว่าเป็นเอกสารแสดงสิทธิในที่ดิน ทั้ง ๆ ที่ข้อความในใบเสร็จนั้นไม่มีที่ไหนบอกว่าใครเป็นเจ้าของที่ดิน  แต่คนไทยนั้นไม่ค่อยอ่านอะไร ๆ อยู่แล้ว จึงมีการซื้อขายใบ ภบท.๕ กันจ้าละหวั่นทั้งเมือง

     ส่วนที่ดินรกร้างว่างเปล่านั้น เป็นที่ดินของรัฐที่ไม่มีใครครอบครอง และไม่อยู่ในเขตที่ประกาศเป็นป่าสงวน ที่ดินประเภทนี้ประมวลกฎหมายที่ดินอนุญาตให้จับจองได้ และเมื่อทำประโยชน์แล้วก็ไปขอออกหนังสือรับรองการทำประโยชน์ ที่เรียกว่า นส.๓ ได้ และออกโฉนดได้ในที่สุด  แต่ที่ดินประเภทนี้ไม่ค่อยมีหลงเหลืออยู่ในประเทศไทยแล้ว